Jaka dieta po usunięciu woreczka żółciowego?

Funkcje woreczka żółciowego

Pęcherzyk żółciowy stanowi głównie magazyn dla żółci. Zadaniem żółci z kolei jest emulgowanie tłuszczów, co usprawnia proces ich trawienia. Zapewnia ona również optymalne pH do pracy enzymów trzustkowych i jelitowych. Żółć wytwarzana jest w wątrobie pomiędzy kolejnymi posiłkami, a następnie transportowana jest do woreczka żółciowego, w którym to jest magazynowana. W ciągu doby, organizm ludzki wytwarza około 500-1000 ml żółci, a sam woreczek żółciowy mieści jej około 60 ml. Jest ona w nim również zagęszczana. Żółć nie tylko usprawnia procesy trawienia tłuszczów, ale również  usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii.

Wyrzut żółci z woreczka możliwy jest dzięki działaniu hormonu o nazwie cholecystokinina, który powstaje w jelicie cienkim. Żółć w dwunastnicy emulguje tłuszcze, czyli mówiąc prościej –  rozbija je na mniejsze cząsteczki, które są lepiej przyswajalne przez organizm. 

Rola woreczka żółciowego jest szczególnie istotna po spożyciu bardzo obfitego w tłuszcze posiłku. Jeśli więc nasza dieta jest ciężkostrawna, tłusta, pełna produktów przetworzonych, nasz woreczek żółciowy pracuje ciągle na “wysokich obrotach”, co może z kolei prowadzić do rozwoju różnego rodzaju patologii.

Woreczek żółciowy jest bardzo ważnym organem, który warunkuje prawidłową pracę organizmu. Zdarzają się jednak sytuacje, w której narząd ten jest na tyle obciążony, że konieczne jest jego usunięcie. Bez woreczka żółciowego da się normalnie funkcjonować, ale należy stosować odpowiednią dietę. Jaka jest dieta po usunięciu woreczka żółciowego? O tym napiszemy trochę później.

Dlaczego woreczek żółciowy boli?

Ból pęcherzyka żółciowego zlokalizowany jest w prawym podżebrzu. Jest on bardzo silny, przeszywający, najczęściej ma charakter tak zwanej kolki. Ból woreczka żółciowego może utrzymywać się nawet do kilku godzin, po czym samoistnie ustępuje. 

Ból pęcherzyka żółciowego ma kilka przyczyn, ale głównym mechanizmem, który stoi za jego powstawaniem są trudności z uwalnianiem żółci poprzez powstawanie złogów. Jeśli w woreczku żółciowym pojawią się złogi, a przewody wyprowadzające żółć są niedrożne, mogą wystąpić dolegliwości bólowe.

Atak najczęściej pojawia się tuż po posiłku lub w jego trakcie. Jak już wiemy, momenty wzmożonej pracy woreczka żółciowego, następują po spożyciu ciężkiego, tłustego posiłku, a to oznacza, że dolegliwości bólowe właśnie po tego typu potrawach są szczególnie nasilone.

Jak można wywnioskować, dieta po usunięciu woreczka żółciowego i dieta w chorobach woreczka żółciowego, bazuje głównie na ograniczeniu tłuszczu.

Jakie są najczęstsze choroby woreczka żółciowego?

Wiemy już dlaczego pojawiają się dolegliwości bólowe w obrębie pęcherzyka żółciowego. Teraz omówimy najczęstsze choroby/zaburzenia, które mogą się z tym bólem wiązać.

• Kamica żółciowa:

Jest to jedno z najczęstszych zaburzeń w pracy woreczka żółciowego. Jak sama nazwa wskazuje, choroba wiąże się z obecnością kamieni w woreczku żółciowym lub w przewodach odprowadzających żółć. Do powstawania kamieni dochodzi w wyniku wytrącania się z żółci złogów białka, cholesterolu, bilirubiny lub węglanu wapnia. Zwiększone ryzyko powstania kamieni żółciowych występuje nie tylko przy diecie bogatej w tłuszcze, ale także cukier. Nadmiar cukrów prostych w diecie obniża poziom lecytyny, która będąc jednym ze składników żółci, zapobiega powstawaniu złogów. Do innych czynników ryzyka pojawienia się kamicy żółciowej zaliczamy: dietę bogatą w tłuszcze nasycone i produkty przetworzone, zbyt mało błonnika w diecie, brak aktywności fizycznej, nadwagę, gwałtowne odchudzanie.

• Zapalenie pęcherzyka żółciowego:

Choroba ta jest wynikiem kamicy żółciowej. Zapalenie woreczka żółciowego może mieć charakter ostry lub przewlekły. Ostre zapalenie woreczka żółciowego spowodowane jest zablokowaniem odpływu żółci i daje takie objawy jak: nagły, ostry ból w prawym podżebrzu, gorączka, ciężki stan ogólny, dreszcze, kolka żółciowa, wymioty, przyspieszone tętno, tkliwość brzucha. Przy ostrym zapaleniu woreczka żółciowego, konieczna jest natychmiastowa interwencja lekarza.

Z kolei przewlekłe zapalenie woreczka żółciowego spowodowane jest nawracającymi atakami kolki żółciowej i drażnieniem powłok woreczka przez kamienie. Chorobie tej towarzyszy ból w prawym podżebrzu, najczęściej po spożyciu tłustego posiłku. Mogą pojawiać się również kolki żółciowe, które trwają nawet do kilku godzin. 

Oba rodzaje choroby można leczyć farmakologicznie, ale konieczne jest również stosowanie odpowiedniej diety. W ciężkich przypadkach trzeba narząd usunąć, a o tym jaką dietę stosować po usunięciu woreczka żółciowego, przeczytacie niżej.

• Rak pęcherzyka żółciowego:

Nowotwór ten jest najczęściej następstwem kamicy żółciowej i dotyka w większości kobiety po 50 roku życia. Charakteryzuje się on bardzo dużą śmiertelnością, ponieważ aż niespełna 90% chorych umiera w ciągu roku od diagnozy. Ma to związek nie tylko z wysoką złośliwością tego typu nowotworu, ale również ze stosunkowo późną wykrywalnością. Bardzo ważne jest więc dbanie o odpowiednią dietę, aby zapobiec nieprawidłowościom w pracy woreczka żółciowego.

Operacja usunięcia woreczka żółciowego

Operacja usunięcia woreczka żółciowego często jest jedyną szansą dla pacjenta na pozbycie się dolegliwości ze strony tego narządu. Jeśli kamica żółciowa jest rozległa, lekarz najczęściej decyduje się na przeprowadzenie tego zabiegu.  W przypadku raka pęcherzyka żółciowego, jest to wręcz jedyna droga do wyleczenia.

Operację wycięcia woreczka żółciowego przeprowadzić można na dwa sposoby: klasycznie lub laparoskopowo. Druga metoda jest obecnie częściej stosowana, ponieważ nie ma przy niej konieczności rozcinania powłok brzucha. Minimalizuje to ryzyko komplikacji, a także znacznie skraca okres rekonwalescencji, czyli powrotu do zdrowia. Zdarza się jednak, że metoda laparoskopowa jest niemożliwa do wykonania. 

Funkcjonowanie bez woreczka żółciowego jest możliwe. Żółć w takiej sytuacji, spływa do dwunastnicy bezpośrednio z wątroby. Organizm ludzki jest się w stanie “przyzwyczaić” do takiego stanu rzeczy, ale konieczna jest adaptacja. Po operacji usunięcia woreczka żółciowego, należy zastosować odpowiednią dietę.

 Jaka dieta po operacji woreczka żółciowego jest najlepsza?

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego powinna być lekkostrawna i niskotłuszczowa. Należy unikać źródeł błonnika pokarmowego, czyli produktów pełnoziarnistych, surowych warzyw i owoców. Co jeść po usunięciu woreczka żółciowego?

• chude mięso (np. kurczak, indyk, królik),
• chudy nabiał,
• ryby,
• pieczywo pszenne,
• ryż biały,
• kaszę manną, 
• ziemniaki gotowane.

Preferowaną obróbką potraw jest gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie lub duszenie bez wcześniejszego obsmażania. Należy unikać potraw smażonych, a tłuszcze najlepiej dodawać do posiłku na zimno. Warzywa i owoce również można wprowadzić do diety na tym etapie, ale należy pamiętać, by były one jak najbardziej rozdrobnione. Najlepiej spożywać je w formie soków, przecierów lub ugotowane.

Po operacji usunięcia woreczka żółciowego z diety należy wykluczyć lub znacząco ograniczyć:

• tłuste mięso (np. wołowina, wieprzowina),
• tłusty nabiał,
• tłuste wędliny,
• parówki, kiełbasę,
• sery żółte, topione i pleśniowe,
• śmietanę, 
• ciastka i wyroby cukiernicze,
• masło,
• surowe warzywa i owoce,
• strączki (np. ciecierzycę, fasolę, soczewicę),
• ostre przyprawy,
• mocną kawę i herbatę,
• alkohol,
• napoje gazowane,
• kasze gruboziarniste (np. pęczak, gryczana),
• ryż brązowy,
• ciemne pieczywo,
• fast-food, zupki chińskie, chipsy, frytki.

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego nie powinna być jednak całkowicie pozbawiona tłuszczu. Wprowadzić do diety można oleje roślinne (np. olej rzepakowy, olej lniany), oliwę z oliwek lub awokado, ale należy pamiętać, aby dodawać je do potrawy na zimno i unikać smażenia.

Bardzo istotne jest również zadbanie o odpowiednią podaż białka, ponieważ ono jest głównym budulcem naszego organizmu i jego zwiększone spożycie, usprawnia procesy regeneracji. Należy więc zadbać, żeby w każdym posiłku (a przynajmniej w tych głównych) znalazło się jakieś źródło białka. Może to być np. chude mięso, ryby, chudy nabiał.

Ważna na etapie rekonwalescencji jest także objętość posiłków. Lepiej jest jeść 5-6 mniejszych posiłków, niż 3 duże. 

Taką dietę należy stosować przez około 3-4 miesiące po operacji usunięcia woreczka żółciowego, a następnie można ją stopniowo rozszerzać. 

Co ważne, o odpowiednią dietę musimy dbać już całe życie. Nie jest ona już tak restrykcyjna jak ta w okresie regeneracji po zabiegu, ale wciąż są pewne zasady, które należy spełnić.

Dieta na pęcherzyk żółciowy – zalecenia

Osoby po usunięciu woreczka żółciowego, osoby cierpiące na kamicę żółciową oraz osoby zdrowe w celu profilaktyki chorób dróg żółciowych, powinny stosować się do poniższych zaleceń:

• Dbaj o odpowiednią podaż kalorii:

Staraj się nie spożywać więcej kalorii niż wynosi Twoja całkowita przemiana materii. Prowadzić to może bowiem do nadwagi i otyłości, które z kolei predysponują do pojawienia się chorób w obrębie woreczka żółciowego.

• Ogranicz źródła tłuszczów nasyconych:

Ogranicz takie produkty jak: masło, śmietana, tłusty nabiał, tłuste wędliny, tłuste mięso, smalec, olej kokosowy,  a zamiast tego włącz do diety oleje roślinne, oliwę z oliwek, awokado, orzechy, pestki i nasiona.

• Ogranicz spożycie cukrów prostych:

Znacząco ogranicz spożycie słodyczy, wyrobów cukierniczych, słodkich napojów. Wprowadź do diety za to owoce, warzywa, ciemne pieczywo, ryż brązowy i różnego rodzaju kasze.

• Spożywaj ryby:

Ryby są dobrym źródłem kwasów omega-3, które to z kolei mają silne działanie przeciwzapalne. Wspiera to funkcjonowanie organizmu w każdym aspekcie. 

• Posiłki spożywaj regularnie:

Przy problemach w funkcjonowaniu woreczka żółciowego (np. w kamicy), zaleca się przyjmowanie mniejszych posiłków, a częściej. Lepszym rozwiązaniem jest spożycie 5-6 posiłków w odstępie 3-4h niż trzech dużych. Ostatni posiłek należy spożyć najpóźniej 3h przed snem.

• Posiłki spożywaj powoli i w spokoju. Bierz mniejsze kęsy.

Podsumowując, dieta wspierająca pracę woreczka żółciowego to tak naprawdę różnorodna dieta, bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, ryby i oleje roślinne. Pamiętaj, że oprócz diety, bardzo ważne jest również wprowadzenie zmian w stylu życia, takich jak unormowanie masy ciała, zaprzestanie palenia tytoniu, ograniczenie alkoholu, a także wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej.