Dietoterapia

Jeśli zastanawiasz się… Czym jest dietoterapia? Czy warto skorzystać z dietoterapii? Kto powinien zwrócić uwagę na leczenie dietetyczne? Jakie są rodzaje dietoterapii? Jak wytrwać na diecie? – odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Dietoterapia – co to oznacza?

Dietoterapia to nic innego, jak po prostu leczenie dietą. Zanim jednak omówimy dokładnie diety lecznicze, zobacz, jakie rodzaje diet rozróżniamy.

Dietą podstawową jest dieta tradycyjna – jest to taki sposób żywienia, który nie zakłada żadnych określonych eliminacji i jest charakterystyczny w danej kulturze. To podstawowa dieta większości społeczeństwa. Wprowadzenie wszelkich modyfikacji do diety tradycyjnej sprawia, że staje się ona dietą alternatywną – jest to sposób żywienia o określonych zasadach, którego celem jest osiągnięcie wybranego celu i efektu, na przykład redukcji masy ciała. Do diet alternatywnych należy np. dieta wegetariańska (ograniczenie mięsa), przeróżne diety odchudzające (najczęściej niedoborowe i niefizjologiczne), ale także np. dieta śródziemnomorska, okrzyknięta najzdrowszą dietą świata. Dieta lecznicza, stosowana w dietoterapii, zalicza się do grupy diet alternatywnych, a jej celem jest osiągnięcie wybranego efektu terapeutycznego w danej jednostce chorobowej. Dieta lecznicza najczęściej jest stosowana z ograniczeniem czasowym i ma na celu m.in. oszczędzenie chorego narządu, łagodzenie dolegliwości układu pokarmowego i doprowadzenie organizmu do równowagi.

Czy warto skorzystać z dietoterapii?

Odpowiedzmy na to pytanie w praktyczny sposób… Z pewnością branie leków (chociażby na ból głowy czy infekcje intymne) nie jest Ci obce – od dziecka jesteśmy przyzwyczajeni, że w chorobie szybko sięgamy po farmakoterapię. Istnieje szereg chorób nazywanych dietozależnymi, w których żywienie ma szczególne znaczenie, ponieważ wpływa na ich przebieg. Nieprawidłowa dieta może być czynnikiem ryzyka wielu chorób, o których przeczytasz w dalszej części artykułu. Z kolei odpowiednie żywienie pozwala na profilaktykę chorób dietozależnych, a stosowanie diety leczniczej jest czasem jedynym rozwiązaniem na powrót do zdrowia.

Spójrz – jeżeli bierzesz tabletki zmniejszające poziom glukozy we krwi, nie powinnaś zagryzać ich cukierkami, które tej glukozy dostarczają. Jeżeli bierzesz tabletki obniżające ciśnienie, nie powinnaś zapijać ich napojem energetycznym, który podnosi ciśnienie. Jeżeli bierzesz tabletki na obniżenie cholesterolu, nie powinnaś zagryzać ich wielkim, przetworzonym burgerem, który tego cholesterolu dostarcza.

Dieta ma ogromne znaczenie w przebiegu leczenia wielu jednostek chorobowych – nie tylko tych, które dotyczą układu pokarmowego. Przykładowo, w przypadku różnych nietolerancji i schorzeń dotyczących jelit, konieczne jest stosowanie diety eliminującej określone składniki odżywcze. Celem jest umożliwienie regeneracji danego narządu, zwiększenie tolerancji na dany składnik pokarmowy czy zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby. Stosowanie odpowiedniej diety pozwala na osiągnięcie długofalowych efektów leczenia i stosunkowo szybkie zmniejszenie odczuwanych objawów. Im dokładniejsze stosowanie się do zaleceń, tym większa szansa na skuteczność leczenia i sukces! Dietoterapię należy więc potraktować poważnie – im bardziej się do niej przyłożysz, tym szybciej zakończysz leczenie i będziesz mogła wrócić do ulubionego jedzenia – bez dolegliwości!

W jakich przypadkach leczenie dietą pomaga?

Dietoterapia jest ważnym elementem leczenia lub poprawy jakości życia w przebiegu wielu chorób. Są to między innymi:

• Zaburzenia pracy tarczycy (np. niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, choroba Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa),
• Zaburzenia glikemii (np. insulinooporność, cukrzyca),
• Nietolerancje i alergie pokarmowe (np. alergia na białka mleka krowiego, nietolerancja laktozy, celiakia, nadwrażliwość na gluten),
• Choroby jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, IBS, SIBO, choroba Leśniowskiego-Crohna),
• Zaburzenia hormonalne (np. wtórny zanik miesiączki),
• Choroby nerek,
• Anemia,
• Choroby układu sercowo-naczyniowego,
• Otyłość i jej konsekwencje.

Jeżeli czujesz się stale przemęczona, masz problem z wypadaniem włosów, dolegliwościami jelitowymi lub nie potrafisz zmniejszyć masy ciała mimo stosowania się do diety redukcyjnej, warto wykonać podstawowy pakiet badań. Do obowiązkowych badań kontrolnych należą:

• Morfologia,
• Lipidogram (cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy)
• Glukoza i insulina, 
• CRP, OB,
• TSH (a najlepiej od razu również ft3, ft4, anty-TPO, anty-TG),
• ALT i AST,
• Żelazo i ferrytyna,
• Badanie ogólne moczu.

Wyniki badań warto skonsultować z lekarzem, a także pokazać dietetykowi, który planuje dietoterapię – im lepsza znajomość stanu zdrowia pacjenta, tym lepsze zalecenia dietoterapeutyczne!

Kim jest dietoterapeuta?

No właśnie… Czy istnieje ktoś taki, jak dietoterapeuta? Kto zajmuje się planowaniem dietoterapii?

Odpowiednim specjalistą, który zajmuje się leczeniem dietą, jest dietetyk kliniczny. Wybierając swojego dietetyka, warto poszukać informacji o jego wykształceniu i doświadczeniu, a także zerknąć na opinie innych pacjentów. Najlepiej skorzystać z usług dietetycznych u dietetyka, który ukończył studia kierunkowe oraz specjalizuje się w dietoterapii tych chorób, które dotyczą Ciebie. Dzięki konsultacji z dietetykiem klinicznym, który ma wiedzę i doświadczenie w leczeniu dietą Twoich dolegliwości, otrzymujesz pewność, że zyskasz rzetelną wiedzę, wsparcie i praktyczne porady, dzięki którym dietoterapia będzie skuteczna!

Przykładowe rodzaje eliminacyjnych diet leczniczych

W przebiegu większości chorób, dietoterapia polega na stosowaniu się do pewnych zaleceń dotyczących wyboru produktów spożywczych, technik obróbki kulinarnej czy zasad higieny jedzenia. Istnieją jednak eliminacyjne diety lecznicze, które wymagają całkowitego wykluczenia pewnych produktów żywieniowych w określonym czasie. Poniżej znajdziesz kilka przykładów.

Dieta low FODMAP – jest stosowana w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS) i zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO). FODMAP to grupa węglowodanów fermentujących, których organizm nie jest w stanie rozłożyć i wchłonąć w jelicie cienkim. Jest to skrót od słów „fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole”. Dieta low FODMAP dzieli się na dwa etapy: etap eliminacji, który trwa ok. 6-8 tygodni i polega na wykluczeniu produktów o wysokiej zawartości FODMAP, a także etap reintrodukcji, który trwa min. 10 tygodni, polega na stopniowym wprowadzaniu kolejnych produktów do diety i obserwowaniu ewentualnych objawów. Po zakończeniu diety low FODMAP należy wrócić do diety tradycyjnej, mając na uwadze tolerancję indywidualną na wybrane produkty.

Dieta przeciwgrzybicza – podstawowe zalecenia żywieniowe diety przeciwgrzybiczej wprowadzamy przy przeroście grzybiczym, nawracających infekcjach intymnych, a także w bardzo dużym stopniu przy obecności pasożytów (często z niewielkimi zmianami). Główne założenia tej diety polegają na całkowitym wykluczeniu cukru pod każdą postacią – również tego ukrytego w gotowych produktach spożywczych. Wykluczamy także wypieki na bazie drożdży, słone przekąski, alkohol, kiszonki. Dbamy o odżywczość diety, higienę jedzenia i odpowiednie nawodnienie. Po około 7-8 tygodniach diety wykonujemy kontrolne badania, aby sprawdzić czy problem został rozwiązany. Jeśli nie, kontynuujemy nadal suplementację czy leczenie żywieniowe.

Dieta bezglutenowa – jest stosowana w celiakii jako jedyna forma ograniczenia dolegliwości związanych z tą autoimmunologiczną chorobą. Musi być ściśle stosowana przez całe życie. W tej diecie zabroniona jest pszenica (i wszystkie jej odmiany: orkisz, samopsza i płaskurka), jęczmień, żyto, zwykły owies, mąki: pszenna, żytnia, jęczmienna, owsiana, płatki: pszenne, jęczmienne, żytnie, owsiane, kasza manna, kuskus, bulgur, kasza jęczmienna (pęczak, mazurska, perłowa) oraz wszystkie produkty zawierające powyższe składniki.

Jak wytrwać na diecie leczniczej?

Połową sukcesu jest odpowiednie przygotowanie! Jeśli nie znajdziesz przyczyn swoich dolegliwości, nie będziesz mieć odpowiedniej wiedzy o swojej diecie lub nie podejmiesz odpowiedniej farmakoterapii, całe starania mogą pójść na marne. Dlatego warto zgłosić się do odpowiedniego specjalisty i nie oszczędzać na swoim zdrowiu, tylko porządnie przeprowadzić leczenie i dietoterapię od początku do końca. Warto też przygotować się od praktycznej strony – w końcu to Ty będziesz robić zakupy, gotować i jeść posiłki na swojej diecie. Jeśli chcesz działać na własną rękę – skorzystaj z gotowych jadłospisów od dietetyków klinicznych, dostępnych w MajAcademy. Dzięki temu zdejmiesz z siebie presję niepewności, czy na pewno dobrze kierujesz swoim leczeniem – sam proces dietoterapii może być wystarczająco stresujący ze względu na towarzyszące objawy, więc warto odejmować sobie powodów wewnętrznego napięcia tam, gdzie tylko to możliwe! Jeśli wiesz, że trudno będzie Ci wytrzymać bez ulubionych posiłków lub produktów, spróbuj znaleźć dla nich zamienniki dozwolone podczas Twojej dietoterapii. Dodatkowo, warto przygotować się na trudności, które możesz napotkać podczas leczenia – to mogą być np. rodzinne spotkania, podczas których może zabraknąć posiłków dozwolonych w Twojej diecie, a także podróże, przeziębienie, brak wsparcia innych, brak warunków w pracy na spokojne zjedzenie posiłku… Przygotuj listę przewidywanych przeszkód i spróbuj już teraz znaleźć optymalne rozwiązanie dla każdej z nich. Zwizualizuj sobie dane sytuacje i zareaguj w swoich myślach tak, jak zaplanowałaś. Mózg jest niesamowity – jest duża szansa, że jeśli w przyszłości wystąpi jedna z przewidzianych sytuacji, umysł potraktuje ją jak coś, co już się wydarzyło, dzięki czemu automatycznie zareaguje tak, jak zaplanowałaś. Znacznie zwiększa to szanse na sprawne przejście przez proces dietoterapii!

Podsumowując…

Dietoterapia to niezwykle ważny element leczenia wielu chorób. Pozwala na złagodzenie nieprzyjemnych objawów, oszczędzenie chorych narządów i poprawę stanu zdrowia. Warto skonsultować się z dietetykiem klinicznym specjalizującym się w Twojej jednostce chorobowej oraz odpowiednio przygotować się do dietoterapii, aby osiągnąć cel szybko i skutecznie!